نحوه اجرای قالب لغزنده عمودی این است که قالب به ارتفاع ۱ تا ۱٫۵ متر در فواصل زمانی متناوب به بالا کشیده میشود. در ضمن بالا کشیدن قالب عملیات بتن ریزی و آرماتوربندی نیز ادامه مییابد و دائماً مخلوط بتن از بالا به درون قالب ریخته شده و ضمن حرکت قالب به سمت بالا بتن سخت شده از قسمت زیرین قالب جا میماند. سرعت حرکت قالب لغزنده عمودی به نحوی تنظیم میشود که بتن در زمان خارج شدن از قالب ضمن تحمل وزن خود، جهت حفظ شکل خود از مقاومت کافی برخوردار باشد.
قالب لغزنده عمودی یکی از روشهای اجرائی سازههای مرتفعی مانند سیلوها ، دودکشها، پایه های پل، هسته مرکزی ساختمانها و … . میباشد.
قالب لغزنده عمودی ابتدا در ایالات متحده آمریکا ابداع گردیده و پس از جنگ جهانی دوم به اروپا راه یافته است . اساس روش اجراء قالب لغزنده عمودی این است که قالبی به ارتفاع حدود یک متر در فواصل زمانی متناوبی به بالا کشیده میشود. در ضمن بالا کشیدن قالب عملیات بتن ریزی و آرماتوربندی نیز ادامه می یابد و دائماً مخلوط بتن از بالا به درون قالب ریخته شده و ضمن حرکت قالب به سمت بالا ، بتن سفت شده از قسمت زیرین قالب خارج می شود. معمولاً اجرای این عملیات بدون وقفه ادامه دارد.
سرعت بالا کشیدن قالب متفاوت است. زمانیکه گیرایش بتن درون قالب به اندازه ای باشد که بتواند وزن خود را تحمل کرده و شکل خود را حفظ نماید ، میتوان قالب را بالا کشید کمی جلوتر در مورد جزئیات این مسائل صحبت خواهیم کرد. قبل از ورود به بحث اصلی لازم است واژه قالب لغزنده را تعریف کنیم
قالب لغزنده ، ترجمه کلمه انگلیسی Slipforming یا Sliping form بوده و جامع ترین تعریفی که میتوان برای آن داشت ، بشرح زیر است : قالب لغزنده یک روش اجرائی قالب بندی است که در طول اجرای این روش و ادامه بتن ریزی سازه ، سطح قالب دائماً در تماس با بتن بوده و تا پایان اجرای سازه سطح قالب از بتن فاصله نمی گیرد
قالب بندی لغزان عمودی را میتوان بر اساس حرکت پیوسته انجام داد یا آن را طوری برنامهریزی کرد که در ارتفاع معینی متوقف گردد و سپس حرکت لغزان خود را مجدداً از سر گیرد. معمولاً حرکت قالب لغزان با سرعتی یکنواخت صورت میگیرد. در صورتی که قالب لغزان دارای توقف باشد درزهایی به وجود میآیند که با درزهای میان مراحل بتن ریزی در عملیات ساختمانی با قالب ثابت فرقی ندارد.
قالب لغزنده در امتداد قائم با سرعتی یکنواخت حرکت میکند و این سرعت به اندازهای است که هر مقطع از بتن در طول مدت زمان لازمی که برای گیرش اولیه نیاز دارد. درون قالب میماند. روش قالب لغزنده عمودی برای سازههای پوستهای با ضخامت جدار ثابت یا تقریباً ثابت به کار میرود. قالبهای لغزان قائم توسط جکهایی به بالا حرکت داده میشوند که بر روی میلههای صاف یا لولههای سازهای کار گذاشته شده در بتن سخت عمل میکنند. این جکها ممکن است از نوع دستی، بادی، برقی یا هیدرولیکی باشند. سکوهای کار و داربستهای کارگران پرداختکار نیز به قالب بندی متصل و به همراه آن حرکت میکنند.
از قالب های لغزنده عمودی می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
قالب اتوکلایمینگ ،قالب چیفا ،قالب دوکا ،قالب بالارونده